Buton (lud)

Buton

Populacja	300 tys.
Miejsce zamieszkania	Indonezja (Celebes Południowo-Wschodni)
Język	wolio, cia-cia, tukang besi także: indonezyjski, bugijski, makasarski
Religia	islam, chrześcijaństwo
Grupa	ludy austronezyjskie, Indonezyjczycy

Buton, także Butung^[1][2] – indonezyjska grupa etniczna zamieszkująca wyspę Buton (Butung) w prowincji Celebes Południowo-Wschodni. Ich populacja wynosi 300 tys. osób^[2].

Posługują się szeregiem własnych języków z wielkiej rodziny austronezyjskiej (m.in. wolio, cia-cia, tukang besi), ale w użyciu są także języki indonezyjski, bugijski i makasarski^[1]. W przeważającej części wyznają islam w odmianie sunnickiej; są wśród nich również chrześcijanie^[1].

Byli marynarzami i kupcami^[1][2]. Osiedlili się na obszarze wschodniej Indonezji, zwłaszcza w archipelagu Moluków^[1], w prowincji Moluki Północne i na wyspie Seram, a także w stanie Sabah w dzisiejszej Malezji^[2]. Od XVII do XX w. tworzyli Sułtanat Butung^[1]. Islam przyjęli pod wpływem ludu Ternate^[3]. Samo określenie Buton pochodzi z języka ternate, gdzie słowo butu oznacza „targowisko”^[4][5]. Ze względu na swoje położenie geograficzne wyspa Buton stanowiła niegdyś miejsce postoju statków wojskowych i handlowych^[4].

Tradycyjnie zajmują się ręcznym rolnictwem tropikalnym (kukurydza, ryż, proso, bataty, palma kokosowa). Trudnią się także rybołówstwem i handlem detalicznym. Z rzemiosł rozwinęli budowę łodzi, obróbkę miedzi, tkactwo i plecionkarstwo^[1]. Pożywienie w dużej mierze roślinne, na bazie manioku, czerwonej fasoli i kukurydzy^[6]. Ich tradycyjne wierzenia to animizm i kult przodków^[1]. Organizacja społeczna opiera się na patrylinearnym systemie pokrewieństwa^[6].

Sama nazwa Buton jest niejednoznaczna i może prowadzić do nieporozumień. Bywa bowiem odnoszona konkretnie do ludności posługującej się językiem wolio, a czasami (poza regionem) w sposób ogólny określa ludność prowincji Celebes Południowo-Wschodni. Ponadto ludność Buton bywa mylnie utożsamiana z Badżawami (Bajau)^[7]. Ludność wysp Tukangbesi często identyfikuje się z wyspą Buton^[8], migranci z tych wysp – bardzo liczni we wschodniej Indonezji – są powszechnie określani jako orang Buton^[9].